Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες έχει πολύπλευρα οφέλη, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, αφού ενισχύει τη σωστή σωματική και ψυχική διάπλαση. Άλλωστε αποτελεί δείκτη αξιολόγησης του βιοτικού επιπέδου μιας περιοχής. Ταυτόχρονα η τακτική φυσική δραστηριότητα και ειδικά η αερόβια άσκηση έχει αποδειχθεί ότι ελαττώνει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά αίτια.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ο προληπτικός έλεγχος των νέων αθλητών είναι ένας καθιερωμένος θεσμός . Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου τέτοιος έλεγχος εφαρμόζεται σε όλους αθλούμενους νέους της χώρας από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Στόχος αυτών των ελέγχων είναι η ανεύρεση καρδιακών νοσημάτων που μπορούν να προκαλέσουν καρδιακή ανακοπή. Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση των αιφνιδίων θανάτων στο χώρο του αθλητισμού κατά 89%.
Σε καμία περίπτωση βέβαια η αθλητική δραστηριότητα δεν αποτελεί το αίτιο του προβλήματος. Απλώς φέρνει στην επιφάνεια πιο γρήγορα, αδιάγνωστα καρδιακά νοσήματα σε άτομα με κατά τα άλλα άριστη φυσική κατάσταση.
Σίγουρα οι νέες ηλικίες αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα όπου οι καρδιαγγειακές παθήσεις εμφανίζονται σε χαμηλή συχνότητα. Αυτό όμως δεν αναιρεί το ότι οφείλουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αναγνωρίσουμε εγκαίρως τους νεαρούς αθλητές που φέρουν τα νοσήματα χωρίς να το γνωρίζουν.
Ποιες όμως είναι αυτές οι παθήσεις;
Όσον αφορά στα άτομα μικρότερα των 35 ετών, συνήθη αίτια καρδιακών συμβαμάτων αποτελούν η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια και οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων. Ακολουθούν, η μυοκαρδίτιδα, η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, το σύνδρομο Marfan, οι παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς και οι αρρυθμίες (σύνδρομο παρατεταμένου QT ,σύνδρομο brugada, αρρυθμιογόνος δυσπλασία).
Όσον αφορά στα άτομα >35 ετών, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών υποκρύπτεται στεφανιαία νόσος (στένωση των στεφανιαίων αγγείων λόγω αθηροσκλήρωσης).
Ο βασικός καρδιολογικός έλεγχος περιλαμβάνει τη λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού (που αποτελεί βασικότατο μέρος της εξέτασης), τον κλινικό έλεγχο (επισκόπηση, ψηλάφηση σφύξεων , ακρόαση καρδιακών τόνων) και το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Επί ύποπτων σημείων και αναφορών ενδεχομένως να χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση με υπερηχοκαρδιογράφημα, holter ρυθμού, δοκιμασία κόπωσης στους μεγαλύτερους κ.ά.)
Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η διάδοση της χρήσης των αυτόματων απινιδωτών σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους άθλησης θα είχε πιθανότατα θετικά αποτελέσματα. Απαραίτητη προϋπόθεση η έγκαιρη χρήση από άτομα με βασικές γνώσεις αναζωογόνησης.
